Τὸ «Ἐργαλεῖο» καὶ ἡ «ἔννοια»
Τὸ ἐργαλεῖο ἔχει πολλὲς χρήσεις· ἡ πολιτικὴ ἔννοια ἔχει πολλὰ νοήματα.
Ὅ,τι ἰσχύει γιὰ τὸ «ἐργαλεῖο», περὶ διττῆς (καλῆς ἢ κακῆς) χρήσης του, ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν ἐννοιολογικὴ φόρτιση τῶν «πολιτικῶν ἐννοιῶν», ποὺ χρησιμοποιοῦνται στὸν ρητορικὸ, σοφιστικὸ καὶ πολιτικὸ λόγο, καὶ μάλιστα μὲ βαθμὸ πολλαπλότητας, μεγαλύτερο τοῦ 2 (τὸ 2 ἰσχύει ὡς «καλό-κακό», στὸ ἐργαλεῖο).
Τὰ ἐργαλεῖα, παραδείγματος χάριν «μαχαίρι», «πυρηνικὴ ἐνέργεια», εἴτε χρησιμοποιοῦνται γιὰ εἰρηνικοὺς σκοπούς (ἰατρική, ἐνέργεια, διατροφή) εἴτε χρησιμοποιοῦνται γιὰ πολεμικοὺς σκοπούς (βία, πόλεμο, ἀδικία).
Ἡ δικαιολογία τῆς ὕπαρξης τῶν ὅπλων γιὰ «δῆθεν ἐξασφάλιση τῆς εἰρήνης» εἶναι θέμα ποὺ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν ἐκλαΐκευση τῆς κατοχῆς ὅπλων καὶ τὴν ἐξασφάλιση τῶν συμφερόντων τῶν κατόχων τους, καὶ ξεφεύγει τοῦ παρόντος.
Γιὰ τὶς «πολιτικὲς ἔννοιες» τώρα,
παραδείγματος χάριν τὶς κοινωνικὲς ἔννοιες: «ἰσότητα», «ἰσονομία», «ἰδιοκτησία», «περιβάλλον», «ἐλευθερία», «ἐπενδύσεις», «ἀγορές», «ἀνεξαρτησία», «δικαιοσύνη», «ἀνάπτυξη», «παραγωγή», «οἰκονομία», «ὑγιεία», «παιδεία», «ἀσφάλεια», «ἐξαγωγές», «ἑταιρεία», «φορολογία», «δαπάνες», «φοροαπαλλαγές», «ἰδιωτικοποιήσεις», «μάρκετιν», «ἐμπόριο», «δημόσιο» κ. λπ.
ὅπου τὸ πρόβλημα τῆς πολυσημίας καθιστᾷ τὴν ἐπικοινωνία «βαβυλωνιακή», καλὸ εἶναι νὰ τὸ ἐντοπίσουμε καὶ νὰ τὸ ἀναδείξουμε, μὲ σκοπὸ καὶ στόχο τὴν ἀνάπτυξη ὀρθοῦ πολιτικοῦ λόγου.
Ἡ ἀνάπτυξις τοῦ «ὀρθοῦ λόγου» μᾶς ἐγγυᾶται:
- τὴν ἐξασφάλιση τῆς «χρηστῆς» (κατὰ πλεονασμόν) χρήσεως τοῦ ἐργαλείου καὶ
- τὴν ἀλληλοκατανόηση τῶν ρητόρων τῆς πολιτικῆς.
Ἡ πολυσημία στὶς «ἔννοιες» εἶναι μεγαλύτερη τοῦ 2, καὶ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν ἀριθμὸ τῶν «ἰδεολογιῶν» στὶς ὁποῖες μπορεῖ νὰ ἔχει νόημα αὐτὴ ἡ ἔννοια.
Ἀνάλογα μὲ τὴν ἰδεολογία τοῦ παραγωγοῦ τοῦ λόγου καί, ἀντιστοίχως, τοῦ ἀποδέκτη αὐτοῦ τοῦ λόγου, ἡ πολυσημία τῶν ἐννοιῶν αὐτῶν, οἱ ὁποῖες σκοπίμως δὲν ἔχουν ἀναπτυχθεῖ («ὁρισθεῖ σαφῶς») σὲ ἑνιαία ἐπιστήμη («ἀνθρωπιστικὴ ἐπιστήμη»), ἀλλὰ βρίσκονται φύρδην-μίγδην, στὶς ἀποσπασματικές, δῆθεν «εἰδικότητες», τὶς ὁποῖες ὀνομάζουν (καὶ τὶς ἐννοοῦν ὡς αὐτοτελεῖς ἐπιστῆμες), «οἰκονομία», «πολιτική», «νομική», «δίκαιο», «ψυχολογία» κ.ο.κ, δίνουν τὴν δυνατότητα νὰ ἀναπτύσσονται «καρκινωματώδεις ἔννοιες» σὲ τόσο βασικὰ καὶ ζωτικὰ ἐννοιολογικὰ στηρίγματα τοῦ πολιτικοῦ λόγου.
Ἐδῶ ἔγκειται ἡ αἰτία καί τῆς ὕπαρξης τῆς διαφωνίας καί τῆς δυνατότητας ἀνάπτυξης προπαγάνδας ποὺ «συμβαίνει» σὲ ὅλα τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης, στὶς δημόσιες συζητήσεις καὶ στὶς πολιτικὲς ἀναλύσεις.