Χαμένοι στὴν Μετάφραση
Τὸν Μεσαίωνα, πολλὰ ἑλληνικὰ κείμενα χάθηκαν ἢ καταστράφηκαν, κάποια ἄλλα κείμενα ἀντιγράφονταν συστηματικὰ ἢ μή (οἱ ἀλλοιώσεις τοῦ κειμένου ἀπὸ τὴν ἀντιγραφὴ εἶναι ἀνοικτὸ θέμα), μὲ σκοπὸ τὴν διάσωσή τους, ἐπειδὴ κρίθηκε πὼς ἐξυπηρετοῦσαν κάποιους σκοπούς, καὶ ἄλλα (ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, ὅσα ἀντιγράφονταν) μεταφράσθηκαν στὴ λατινικὰ μὲ πολλὰ προβλήματα (Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα πὼς στὰ ὀνόματα, οἱ Λατῖνοι ἀντικαθιστοῦσαν πολλάκις τὸ Δ μὲ τὸ Λ καὶ τοὔμπαλιν, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ λένε σήμερα τὸν Ὀδυσσέα «Ulysses» καὶ ἐμεῖς νὰ λέμε τὸν Φιλιππίδη «Φειδιππίδη»...)
Ἀπὸ τὴν Μεταρρύθμιση καὶ μετά, ἔχουμε σκόπιμες μεταφράσεις ἀπὸ τὰ λατινικὰ πρὸς τὶς κυρίως εὐρωπαϊκὲς γλῶσσες. Τελικὰ σήμερα, καὶ παρὰ ταῦτα, ἔχουμε μεταφράσεις τῶν κλασσικῶν μας κειμένων στὴν καθομιλουμένη Ἑλληνικὴ ΚΑΙ ἀπὸ τὰ Ἀγγλικά! Γιὰ «μείωση τοῦ κόστους», οἱ ἐκδότες προσλαμβάνουν μεταφραστὲς γιὰ νὰ μεταφράζουν ἀγγλικὰ κείμενα, ἐπισυνάπτοντας στὴν συνέχεια τὰ κείμενα αὐτὰ δίπλα στὰ ἀντίστοιχα κλασσικά!!
Παράλληλα, «μεταφραστές», «φιλόσοφοι» καὶ «ἐρευνητές», στὰ φιλοσοφικὰ κυρίως κείμενα, εἴτε ἀπὸ ἐλλιπῆ κατανόηση εἴτε ἀπὸ ἰδεολογικὴ πρόθεση, τὰ ἀλλοιώνουν ἀναλόγως, γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσουν τὶς ἰδεολογίες τους. Ἐν τέλει, κατόπιν ὅλων τούτων, συναντοῦμε κλασσικὰ ἀριστουργήματα ποὺ ἡ νεοελληνική τους «μετάφραση» εἶναι ἀπὸ δυσνόητη ἕως ἀκαταλαβίστικη, μὲ ἀποτέλεσμα τὰ κείμενα νὰ μὴν διαβάζονται καὶ νὰ μὴν κατανοοῦνται.
Καλῶς ἢ κακῶς, πλέον, πρέπει εἴτε νὰ διαβάζεις καὶ νὰ κατανοεῖς τὸ πρωτότυπο κείμενο, ὅπως ἔπρατταν οἱ μεγάλοι τοῦ περασμένου αἰῶνα ποὺ διέθεταν κλασσικὴ παιδεία (π.χ. ὁ Καβάφης, ὁ Φρόυντ, ὁ Μάρξ, ὁ Νῆτσε κ. λπ.) εἴτε νὰ χάνεσαι στὴν μετάφραση...
Ἡ Κλασσικὴ Παιδεία πρέπει καὶ ὀφείλει νὰ εἶναι ἡ παιδεία κάθε σώφρονος πολίτου, ἀνεξαρτήτως φυλῆς, φύλου, ἔθνους, γλώσσας ἢ κοινωνικοῦ σχηματισμοῦ.
Υ. Γ.: Ἡ ὑπονόμευση τῆς Κλασσικῆς Παιδείας, ἀπ' ὅποιαν ἰδεολογία κι' ἂν προέρχεται, καὶ μὲ ὁποιονδήποτε σκοπὸ ἢ στόχο, πρέπει ν' ἀντιμετωπίζεται ἀναλόγως.