Τὰ 150 χρόνια ἀπὸ τὴν πρώτη ἔκδοση τοῦ «Κεφαλαίου» τοῦ Κάρλ Μάρξ
Μερικὲς σκέψεις ἀπὸ τὸ Συνέδριο τοῦ 2017 γιά τα 150 χρόνια ἀπὸ την πρώτη ἔκδοση του Κεφαλαίου τοῦ Κάρλ Μάρξ
14-15/01/2017 Ζάππειο, Ἀθῆναι
Τὸ Κεφάλαιο
Κριτικὴ τῆς πολιτικῆς οἰκονομίας
Κάρλ Μάρξ
Γέννηση: Μάϊος 5, 1818, Τρίερ, Γερμανία
Θάνατος: Μάρτιος 14, 1883, Λονδῖνο, Ἀγγλία (65 ἐτῶν)
Τὸ μέλημα κάθε ὀρθὰ σκεπτόμενου εἶναι ἡ ἀπελευθέρωση τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς φιλοσοφίας, καθώς καὶ τῆς τέχνης (δημιουργίας) ἀπὸ τὶς ἰδεολογίες καὶ ἀπὸ ὅλες τὶς χρηστικὲς ἀξίες καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς περιορισμούς, διακρίσεις, σκοπιμότητες, ἐξειδικεύσεις, εἰδικότητες καὶ λοιπὰ ποὺ τὶς διαστρεβλώνουν, ἔχοντας ἔτσι μία ἐπιστήμη καὶ φιλοσοφία ποὺ ὡς ἕνα ἑνιαῖο ὅλο ἐκφράζεται μέσῳ κάθε κοινωνικῆς δράσης καὶ σκέψης.
Συζητήθηκαν στὸ συνέδριο αὐτὸ μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ έξῆς θέματα:
- Θεωρία τῆς Ἀξίας
- Ἀνταλλαγή: πρὶν τὴν ἀνταλλαγὴ δὲν νοεῖται ἀξία (Ἀριστοτέλης)
- Πρόσοδος (Γαῖα καὶ ὄχι μόνο) καὶ ἐργασία (ζωντανή καὶ καθιερωμένη) καὶ μόνο αὐτὰ τὰ δύο δημιουργοῦν πλοῦτο
- Φετιχισμός
- Κατηγορίες ἀξιῶν
- μορφὴ χρήματος
- μορφὴ Ἐμπορεύματος
- Ἐγκυρότητα τοῦ νόμου τῆς πτωτικῆς τάσης τοῦ ποσοστοῦ κέρδους
- Το ποσοστό κέρδους μειώνεται σὲ σταθερή παραγωγή, αὐτὸ δὲν συμβαίνει σὲ ἀλλαγὴ κοινωνικῆς πολυπλοκότητος καὶ διαπλοκῆς
- Διφυής φύση τῆς ἐργασίας
- Τα «κεφάλαια» τοῦ Κεφαλαίου τοῦ Μάρξ: Ἐμπόρευμα, Ἀνταλλαγή, Χρῆμα
- Η λειτουργία τοῦ χρήματος καὶ ὡς μέσον ἀνταλλαγῇς ἀξιῶν καὶ ὡς ἐργαλεῖο ἄσκησης κυριαρχίας ξεφεύγει ἀπὸ τα ὅρια τοῦ καπιταλιστικοῦ τρόπου παραγωγῆς
- Μετατροπή τοῦ περιττοῦ σὲ ἀνάγκη
- Τι, πῶς καὶ πόσο θὰ παραχθεῖ, καὶ πῶς θὰ διανεμηθεῖ: τὸ μεγάλο κοινωνικὸ πρόβλημα
- Τσάβες: «δὲν γίνεται σοσιαλισμός σὲ μία μόνο χώρα»
- Το «πολιτικό» πάνω ἀπὸ τὸ «οἰκονομικό»
- Το δεύτερο προϊόν ἀπὸ την ἐργασία (δημιουργός, ἐργαζόμενος, δοῦλος, σκλάβος, διευθυντής)
- Στὴν ἄπλετη δημοκρατία ἡ ρητορεῖες δὲν ἀφήνουν τὴν κοινωνία νὰ ὁδηγηθεῖ στὴν εὐδαιμονία
- Οἰκολογία καὶ Μαρξισμός
- Ὁρισμὸς τοῦ «Κεφαλαίου»
- Το πρόβλημα τῆς ἰδιοκτησίας
- Ὀργάνωση, ἐξουσία, κυριαρχία
- Ἀριστοτέλης καὶ Μάρξ
- Ἐνυπάρχουν καὶ καθορίζουν την «ζωή (δράση καὶ σκέψη)» οἱ σχέσεις ἐξουσίας- κυριαρχίας;
- Πῶς ὁρίζονται ἡ Δικαιοσύνη,τὸ δίκαιο, ἡ ἰσότητα καὶ ἡ ἐλευθερία;
- Πόσο εἶναι ὑποκινούμενα ἀπὸ τὸν ἴδιο καπιταλισμό τὰ κινήματα τῶν μειονοτήτων;
- Τὸ «Νόμισμα» καὶ ἡ διάκριση του ἀπὸ τὸ «χρῆμα»
- Κατὰ πόσο οἱ δικαστὲς εἶναι οἱ μαριονέττες τοῦ ἀφεντικοῦ τους: τοῦ καπιταλισμοῦ;
- Κατὰ πόσο τὸ κεφάλαιο τοῦ Μάρξ ἀποτελεῖ ἕνα φιλοσοφικὸ ἔργο;
Φιλοσοφικὸ εἶναι ἕνα ἔργο στὸ ὁποῖο περιγράφεται καὶ ἀποσαφηνίζεται (ξεθολώνει) μιὰ πραγματικότητα! Ταυτόχρονα δὲ καταγγέλλεται ὁ μηχανισμός ἐξαπάτησης μέσῳ αὐτῆς τῆς θολωμένης πραγματικότητας, ἐκ μέρους τῆς κυρίαρχης τάξης τῶν ἐκμεταλλευτῶν, ὥστε νὰ διατηρηθεῖ αὐτὴ ἡ κυριαρχία.
Οἱ σταθμοὶ στὴν Ἱστορία τῆς Φιλοσοφίας.
- Προσωκρατικοί
- Σωκρατὴς
- Νεότεροι Φιλόσοφοι:
(Spinoza-tractatus theologico-politicus, Δαρβῖνος, Φρόυντ, Μάρξ, Νίτσε, Wittgenstein-tractatus logico philosophicus, κ. ἄ.)
Τὰ δύο λάθη τῆς «Ἀριστερᾶς» εἶναι πρῶτον ὅτι ἐξοβέλισε ἀπὸ τὴν σκέψη της τὴν ἑλληνικὴ κουλτούρα καὶ σοφία ὅπως Πλάτωνα, Ἀριστοτέλη καὶ λοιπούς, (βεβαίως ὄχι ὁ Μάρξ) θεωρῶντας την ξεπερασμένη, καὶ δεύτερο τὸ ὅτι μπέρδεψε τὸν μαρξισμὸ μὲ τὸν λενινισμὸ καὶ ὁδήγησε την ἀνθρώπινη σκέψη σὲ σύγχυση.
Η θεωρία τοῦ Ἀριστοτέλη περί ἀξίας ("κλῖναι πέντε ἀντ’ οἰκίας" « «Ἠθικὰ Νικομάχεια» 1133c) εἶναι εὐρύτερη τοῦ τρόπου παραγωγῆς.
Ξεπερνῶντας τὸ ἱστορικό θέμα τοῦ τρόπου παραγωγῆς ἑστιαζόμαστε στὸν πυρῆνα τῆς θεωρίας τῆς ἀξίας τοῦ Ἀριστοτέλη: ἔχουμε 2 παραγόμενα προϊόντα καὶ πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ τὰ ἀνταλλάξουν οἱ παραγωγοὶ τους. Ἡ ἀνταλλαγὴ αὐτὴ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει μὲ μέτρηση, διότι τὰ μεγέθη εἶναι ἀσύμμετρα, ἀλλὰ γίνεται μόνο «νομίσματι». Ἀδικία θὰ ὑπάρξει ἐξ ὁρισμοῦ, θὰ ἀδικηθεῖ αὐτὸς ποὺ θὰ αἰτήσει πρῶτος. Οἱ δικαστὲς πρέπει να προσπαθοῦν νὰ μειώσουν αὐτές τὶς ἀδικίες.
Ὁ Μάρξ στὸ «Κεφάλαιο» ἔμεινε στὸ ἕνα κομμάτι τῆς θεωρίας τῆς Ἀξίας τοῦ Ἀριστοτέλη!
Στὸ ἄλλο ὅπου τα δύο «ἐμπορεύματα» εἶναι ἀσύμμετρα ο Μάρξ τὸ προσπέρασε ἀναπτύσσοντας τὴν θεωρία τῆς «πηγμένη ἐργασίας» στὸ προϊόν. Ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα δὲ, συνέχισε στὴν παραγωγή «τόκου ἀπὸ τὸ χρῆμα». Δὲν μίλησε καθόλου γιὰ τὴν διάκριση νομίσματος - χρήματος. Ἡ μόνη ἐξήγηση ποὺ μποροῦμε νὰ δώσουμε εἶναι ὅτι θεώρησε αὐτονόητο ὅτι αὐτὸ ποὺ ἔχει πεῖ ὁ Ἀριστοτέλης εἶναι «τελειωμένο» καὶ τελεσίδικα ἀμετάκλητο καὶ δὲν ἤθελε νὰ ἐπαναλάβει «μία ἀπὸ τὰ ἴδια». Προφανῶς κανείς σώφρων ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ δεχτεῖ τὸν «τόκο» ὡς ἠθικὸ καὶ νόμιμο.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ νομίζω ὅτι πρέπει νὰ ἀναφέρουμε πὼς ὁ Kάρλ Μάρξ εἶχε βαθιὰ κλασσικὴ Ἑλληνικὴ παιδεία, τὸ διδακτορικὸ του παραδείγματος χάριν εἶχε θέμα τὴν «διαφορὰ τῆς Δημοκρίτειας καὶ Ἐπικούρειας φυσικῆς φιλοσοφίας», ἐπίσης ἔγραφε καὶ διάβαζε Ἑλληνικὰ ( ὅπως φαίνεται ἐδῶ), τέλος δὲ στὸ ἔργο του «Τὸ Κεφάλαιο» μετρήσαμε περισσότερες ἀπὸ 50 ἀναφορὲς στὸν Ἀριστοτέλη!