ΟΡΘΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΙ ΕΣΤΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ;

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΔΕΝ ΑΝΑΖΗΤΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ-ΑΛΛΑ ΤΟ ΨΕΥΔΟΣ

Τὶ ἐστί Φιλοσοφία;

Ἡ φιλοσοφία ὡς ὁ δούρειος ἵππος τῆς ἐξουσίας

Τὸ πρῶτον θέμα, τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ ξεκαθαρίσουμε, εἶναι ὅτι: «εἶναι ἄλλο πρᾶγμα ἡ «φιλοσοφία» καὶ ἄλλο πρᾶγμα αὐτὸ ποὺ διδάσκεται στὰ πανεπιστήμια ὅλου τοῦ κόσμου ἀπὸ τοὺς καθηγητάδες τῆς φιλοσοφίας»,

οἱ ὁποῖοι οὐσιαστικὰ ἀναπαράγουν τὴν κυρίαρχη ἰδεολογία μέσα ἀπὸ τὴν ἱστορία τῆς φιλοσοφίας, καὶ ἔχουν ὁρίσει ὡς «φιλοσοφία» τὰ τοῦ παρελθόντος ὁποιαδήποτε ἔχουν γραφτεῖ ἀπὸ διάφορους διανοούμενους καὶ ὑπηρέτες τῶν ἑκάστοτε ἰδεολογιῶν, οἱ ὁποῖοι εἴτε αὐτοαποκαλοῦνται εἴτε ἕτερο ἀποκαλοῦνται (ὀνομάζονται) «φιλόσοφοι».

Ὁ καθένας σημερινὸς ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ὀφείλει νὰ φιλοσοφεῖ γιὰ ὁτιδήποτε συμβαίνει γύρω του, μπορεῖ ἀρχικὰ νὰ μελετήσει αὐτὰ που εἶπαν οἱ προηγούμενοι, ἀλλὰ τὸ βασικὸ εἶναι νὰ παράξει ὁ ἴδιος τὸν δικό του λόγο γιὰ τὰ πράγματα ποὺ βλέπει γύρω του καὶ τὸν προβληματίζουν, εἴτε αὐτὰ τὰ προβλήματα εἶναι πολιτικὰ εἴτε εἶναι διαλεκτικὰ ἐρωτήματα, εἴτε εἶναι ἠθικά, εἴτε αἰσθητικὰ εἴτε ρητορικὰ εἴτε εἶναι προβλήματα τῆς φύσης καὶ τῆς ζωῆς στὰ ὁποῖα δὲν μπορεῖ νὰ δόσει ἀπάντηση μέχρι στιγμῆς ἡ ἐπιστήμη.

Ἡ μεγάλη παγίδα τῆς σημερινῆς ἐξουσίας εἶναι ὅτι πέρασε στὴν κοινὴ γνώμη τὴν ἰδεολογία ὅτι τὸ «δίκαιον», ἡ «πολιτικὴ», ἡ «οἰκονομία» ἡ «ψυχολογία», καὶ ὅλα αὐτὰ ποὺ σχετίζονται μὲ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν κοινωνία στὴν ὁποία ἐπιβιώνει εἶναι ἀντικείμενα τῆς ἐπιστήμης. Αὐτὸ εἶναι ἡ μεγάλη ἀπάτη σήμερα γιατί ὅλα αὐτὰ τὰ προβλήματα ποὺ δῆθεν θεραπεύονται ἀπὸ αὐτὲς τὶς δῆθεν ἐπιστῆμες εἶναι προβλήματα «Πολιτικὰ» καὶ μόνο μέσα ἀπὸ τὴν «πολιτεία» μὲ τὴ σωστὴ ὀργάνωση της, μποροῦν νὰ ἀπαντηθοῦν κάθε φορά. Δὲν ὑπάρχει ἐπιστήμη γιὰ αὐτὰ· ὑπάρχει ὁ λόγος του καθενός.

Ἀπὸ τὰ παραμύθια τῆς γιαγιᾶς μέχρι τον μπὸμπ σφουγγαράκη, καὶ ἀπὸ τὶς ἀσυναρτησίες τῆς κάθε ἰδεολογίας τῶν συγγενῶν τῶν φίλων τῶν γνωστῶν καὶ τῶν δασκάλων, μὲ ναυαρχίδα τους «ἐκθεσάδες», αὐτοὺς δηλαδὴ ποὺ μαθαίνουν τοὺς μαθητὲς νὰ μπουρδολογοῦν, μέχρι τὸν βομβαρδισμὸ τοῦ μυαλοῦ ἀπὸ τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης, μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης καὶ μέσα ἀπὸ τὴ μορφὴ κάθε «σύγχρονης τέχνης» πρωτοστατοῦντος τοῦ κινηματογράφου, καὶ τὰ σημερινὰ πανεπιστήμια ὅπου ἡ διδασκαλία ὅλων αὐτῶν τῶν ἐπιστημῶν ποὺ δὲν εἶναι ἐπιστῆμες (οἰκονομία, δίκαιο, πολιτική, κλπ) δημιουργοῦν στὸ μυαλό, στὸ νοῦ καὶ τὴν ψυχὴ τοῦ καθενὸς τὶς ἀπαραίτητες ὑποδοχὲς γιὰ νὰ ἐξαπατῶνται ἔκτοτε ἀπὸ τίς ἑκάστοτε ἐξουσίες.

Ἔτσι λοιπὸν φτάνουμε στὸ νὰ ἔχουμε μία παγκόσμια κοινότητα ὅπου κυριαρχοῦν οἱ πόλεμοι, τὰ ναρκωτικὰ, ἡ δουλοποίηση, τὰ ἐγκλήματα, ἡ ἐξαθλίωση, καὶ ἡ παρακμὴ τοῦ ἀνθρώπου. Δημιουργήσαμε ἔτσι αὐτὴν τὴν κοινωνία: «Ὑπερπλούσιοι, ὑπηρέτες, δοῦλοι, ἐξαθλιωμένοι ἄστεγοι, σκουπίδια καὶ μόλυνση».

Ἡ φιλοσοφία ὡς ποιότητα σκέψης

Ἡ φιλοσοφία εἶναι μία «ποιότητα» στὸ γένος τῆς ἐπιστήμης καὶ μποροῦμε νὰ τὴν θεωρήσουμε καὶ εἶδος ἀρετῆς. Τὸ «ποιόν» αὐτῆς τῆς ἀρετῆς εἶναι ὁ «φιλόσοφος». Καὶ ὅπως ὅλες οἱ ἀρετές, δὲν χαρακτηρίζουν συνολικά των ἄνθρωπο, ἀλλὰ τὴν κάθε «μία» πράξη του, ἔτσι καὶ ἡ φιλοσοφία. Γιὰ νὰ ποῦμε ἂν μία «πράξη» εἶναι «φιλοσοφικὴ», ἐξετάζουμε τὸν συγκεκριμένο «λόγο» καὶ «ἔργο» τοῦ συγκεκριμένου ἀνθρώπου.

Ἂν οἱ πράξεις του καὶ τὰ ἔργα του χαρακτηρίζονται καὶ ἀπὸ τὶς ὑπόλοιπες ἀρετές, τότε ἐνδέχεται αὐτὸς ὁ συγκεκριμένος νὰ μπορεῖ νὰ εἶναι ὑποψήφιος «φιλοσοφικοῦ λόγου». Διότι στὴν ἀντίθετη περίπτωση, ὅτι καὶ νὰ μᾶς πεῖ εἶναι ἄνευ νοήματος, εἶναι ἕνας ἁπλὸς παπαγάλος.

Μόνο σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση ἐξετάζουμε τὸν λόγο γιὰ νὰ τὸν χαρακτηρίσουμε «φιλοσοφικό».

Ἐπίσης πρέπει νὰ ξεκαθαρίσουμε ὅτι ὁ ὑποψήφιος, ὁ ὁποῖος θὰ παράξει «φιλοσοφικὸ λόγο», δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι κάποιος, ὁ ὁποῖος ἐργάζεται ἢ κάποιος ὁ ὁποῖος θὰ βγάλει χρήματα ἀπὸ αὐτὰ τὰ ὁποῖα θὰ μᾶς πεῖ. Αὐτὰ γιὰ τὸν ὑποψήφιο.

Τώρα νὰ δοῦμε ποιά εἶναι τὰ χαρακτηριστικὰ τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ ἔχει ὁ λόγος γιὰ νὰ χαρακτηριστεῖ φιλοσοφικός. Πρῶτα ἀπὸ ὅλα πρέπει νὰ ξεκαθαρίσουμε ὅτι ὁ «λόγος» δὲν εἶναι ρητορικὸς ἢ ἐπιστημονικὸς ἢ ἐριστικός. Αὐτὰ τὰ τρία εἴδη λόγου, ὅποιος καὶ νὰ τὰ ἀναπτύξει, δὲν μποροῦν νὰ χαρακτηριστοῦν ὡς «φιλοσοφικὸς λόγος».

Νὰ δοῦμε τώρα ποιά εἶναι τὰ προβλήματα καὶ τὰ θέματα τὰ ὁποῖα μποροῦν νὰ χαρακτηριστοῦν τέτοια. Μὲ δύο λέξεις ὅλα «τὰ διαλεκτικὰ προβλήματα», τὰ ὁποῖα ἀπασχολοῦν ὅλους τοὺς «ὑγιεῖς» ἀνθρώπους, καὶ ποὺ ὅλοι ἔχουν ἄποψη πάνω σὲ αὐτά, καὶ ποὺ ποτὲ κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει τελεσίδικη ἀπάντηση γιὰ αὐτὰ τὰ θέματα -προβλήματα -ἐρωτήματα.

Αὐτὰ τὰ θέματα εἶναι πολιτικά, νομικά, κοινωνικά, πολιτειακά, δημοκρατικά, οἰκονομικά, δικαιοσύνης, ὑπαρξιακὰ, ἠθικά καὶ ἐνδεχομένως ἐρωτήματα τοῦ φυσικοῦ κόσμου, τὰ ὁποῖα δὲν μπορεῖ νὰ ἀπαντήσει ἡ ἐπιστήμη. Ὅλα τὰ ἐρωτήματα καὶ τὰ προβλήματα ποὺ προκύπτουν σὲ αὐτὰ τὰ προαναφερόμενα πλαίσια εἶναι ἐρωτήματα τὰ ὁποῖα ἀπασχολοῦν ὅλους τοὺς ὑγιεῖς ἀνθρώπους καὶ εἶναι ἐρωτήματα τὰ ὁποῖα ποτὲ δὲν ἐπιδέχονται ἀδιαμφισβήτητη ἀπάντηση καὶ λύση.

Ἡ φιλοσοφία δὲν προσπαθεῖ νὰ βρεῖ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ τὸ ψεῦδος

Τὴν «ἀλήθεια» (προτάσεις ἀεὶ ἀληθεῖς) προσπαθεῖ νὰ τὴν βρεῖ ἡ ἐπιστήμη καὶ μάλιστα ἡ ἀπόλυτη ἐπιστήμη, δηλαδὴ ἡ ἐπιστήμη τῶν Ἑλλήνων. Οἱ σημερινὲς ἐπιστῆμες εἶναι στατιστικὲς ἀντιμετωπίσεις «διαλεκτικῶν Ἐρωτημάτων», καὶ χειραγωγοῦνται ἀπὸ τὶς κυρίαρχες ἰδεολογίες, ἤ ὅπως τὸ διατύπωσε ὁ K. Marx «Ἡ ἐπιστήμη ποὺ μετατρέπεται σε παραγωγική δύναμη, ὑποχρεωτικὰ ὑπόκειται στὶς ἐπιταγὲς τῆς ἐξουσίας»

Τὸ ἔργο τῆς φιλοσοφίας καὶ τῶν φιλοσόφων εἶναι νὰ παίρνουν αὐτὲς τίς προτάσεις ποὺ παράγουν οἱ ἐπιστήμονες, οἱ ρήτορες καὶ οἱ πολιτικοὶ καὶ οἱ ὁποῖες γίνονται κοινὴ πίστη σὲ κοινωνικὲς ὁμάδες, καὶ νὰ ἐλέγχουν τὸ «ψέμα» τὸ ὁποῖο ἐνδέχεται νὰ περιέχουν.

Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ λόγος ποὺ δὲν ὑπάρχει μέχρι σήμερα ἕνα ἐγχειρίδιο φιλοσοφίας, αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ δὲν ὑπάρχει μέχρι σήμερα ἕνα ἔργο ποὺ νὰ περιέχει τὴν «φιλοσοφία» γενικῶς.
Καὶ γιατί αὐτό;
Διότι ἡ κάθε ἐποχὴ καὶ μὲ τίς δεδομένες κοινωνικὲς, πολιτικὲς καὶ ἱστορικὲς συνθῆκες της, παράγει διαφορετικὰ «ψέματα», τὰ ὁποῖα τὰ περνᾷ γιὰ ἀλήθειες στὶς κοινωνικὲς ὁμάδες ποὺ προσφέρονται γιὰ αὐτά.

Θὰ ἦταν παράλειψης νὰ μὴν τονίσουμε ὅτι ὅπου εἶναι δυνατὸν ἡ κάθε «νεωτερικότητα» (ἡ ἀντίληψη ὅτι «τὸ σημερινό» εἶναι ἀνώτερο κάθε «προγενέστερου») ἀφήνει νὰ πιστεύουν κάποιες κοινωνικὲς ὁμάδες (στὸ ὄνομα δῆθεν τῆς ἐλευθερίας τῆς σκέψης) παλαιότερα «ψεύδη».

Μερικὰ χαρακτηριστικὰ παραδείγματα γιὰ νὰ γίνει κατανοητὸ αὐτὸ τὸ φαινόμενο.

Τὴν ἐποχὴ τῶν «προσωκρατικῶν» οἱ «δεισιδαιμονίες» τῶν φυσικῶν φαινομένων ἦταν ἡ ναυαρχίδα τῶν ἐξουσιαστῶν. Καὶ πάνω σ' αὐτὲς τίς «δεισιδαιμονίες» στηριζόταν ἡ ἐξουσία. Αὐτὲς τίς δεισιδαιμονίες ἦρθαν καὶ κατήγγειλαν οἱ φυσικοὶ φιλόσοφοι οἱ λεγόμενοι «προσωκρατικοί». Ὑπάρχουν καὶ σήμερα μερικὲς κοινωνικὲς ὁμάδες ποὺ τὶς ἀποδέχονται!

Τὴν ἐποχὴ τῆς κλασσικῆς Ἑλλάδος, τὸ «ψέμα» παράγεται μέσα ἀπὸ τὴν «ρητορεία» τῶν πολιτικῶν καὶ τῶν σοφιστῶν. Ἐδῶ εἶναι ποὺ γίνεται ἡ μεγάλη ἀνατροπὴ ἀπὸ τοὺς Τιτᾶνες τῆς σκέψης (Σωκράτη, Πλάτωνα. Ἀριστοτέλη), γιὰ τὴν ἐπικράτηση τοῦ ὀρθοῦ Λόγου καὶ τὴν ἀνάδειξη τοῦ «ψεύδους» ὅλων αὐτῶν τῶν ρητόρων τῆς ἐξουσίας. Τὸ «ὄργανο» τοῦ Ἀριστοτέλους ἀποτελεῖ γιὰ 2,5 χιλιάδες χρόνια τὸ μοναδικὸ καὶ ἀξεπέραστο ἐργαλεῖο τοῦ «ὀρθῶς σκέπτεσθαι». Τὸ πραγματικὸ ὄργανο ἀνίχνευσης, ἀνάδειξης, καταγγελίας τοῦ ὅποιου παραλογισμοῦ.

Τὴν ἐποχὴ τοῦ μεσαίωνα τὸ «ψέμα» παράγεται μέσα ἀπὸ τὴν θεολογία καὶ οἱ νεότεροι φιλόσοφοι καταγγέλλουν ὅλο αὐτὸ τὸ παιχνίδι.

Σήμερα ἡ παραγωγὴ τοῦ ψέματος καὶ τῆς κοινωνικῆς ἀδικίας πάνω στὸ ὁποῖο στηρίζεται, ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν σημερινὴ «ψευδοεπιστήμη», ἡ ὁποία παράγει ὅτι τῆς παραγγέλνει ἡ πολιτικὴ ἐξουσία.

Ἐπαφίεται στοὺς σημερινοὺς ἐλεύθερους στοχαστὲς, διανοούμενους, φιλοσόφους νὰ ἀναδείξουν αὐτὴν τὴν ἀπάτη.

Διαβάστε σχετικά.