Σάμος! Το νησί που τα έχει όλα! Όλα! Καταπληκτικές παραλίες, άλλες με πολύ κόσμο, άλλες ήσυχες, μερικές απόμακρες και μοναχικές. Όλες με πεντακάθαρα, διάφανα, κρυστάλλινα νερά. Ψηλά βουνά γεμάτα δέντρα και ψηλές κορυφές με θέα που σε τρομάζει με την ομορφιά της. Ένα ποτάμι γεμάτο νερό, ακόμα και το καλοκαίρι, μέσα σε μαγευτικό ορεινό τοπίο, με καταρράχτη τεσσάρων μέτρων, κάτω απ' τον οποίο κάνεις το καλύτερο ντους της ζωής σου. Ορεινά χωριά με παλιά σπίτια και χαρακτηριστικά δρομάκια. Ατελείωτα αξιοθέατα, αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία. Πόλεις και χωριά με ησυχία, άλλες γεμάτες κόσμο και ζωή. Θαυμάσιο φαγητό, φρέσκο ψάρι και καλό κρασί. Όμορφες ελληνίδες και καλλίγραμμες αλλοδαπές, αναμιγμένες με ισορροπία. Χαρές και αδιάκοπο γέλιο, άλλες φορές θλίψη ανελέητη.
Δυο φορές έχω πάει στη Σάμο, και έπεται τρίτη. Και τις δυο έχω μείνει στο Πυθαγόρειο, ένα από τα δύο τουριστικά σημεία του νησιού. Το άλλο είναι το Κοκκάρι. «Να πάω στο Κοκκάρι φέτος, αφού στο Πυθαγόρειο έμεινα πέρυσι», σκέφτεσαι. Μα πάλι η γοητεία του Πυθαγορείου δεν σ' αφήνει να το κάνεις - θέλεις οπωσδήποτε να ξαναμείνεις στο Πυθαγόρειο, αν είναι δυνατό να είσαι πάλι στο δωμάτιο που είχες την προηγούμενη χρονιά. Το Πυθαγόρειο είναι μικρό. Πάρα πολλά μαγαζιά γύρω-γύρω στο λιμάνι, λίγα μπαρ και δύο κλαμπ. Ο κόσμος που κυκλοφορεί είναι γενικά ποιοτικός. Στα κλαμπ γίνεται κέφι. Δυστυχώς, υπάρχουν και τα δυσάρεστα. Οι άντρες, ως επί το πλείστον φαντάροι, μες τα κλαμπ, γύρω-γύρω όλοι, στη μέση οι γυναίκες να χορεύουν, να τις κοιτάζουν με επιθυμία φοβισμένη (και εξαρχής καταδικασμένη), μια κατάσταση σκέτη πίκρα.
Είναι καλό να μένεις στο Πυθαγόρειο ή στο Κοκκάρι, ώστε να μπορείς να τα πίνεις όλη νύχτα και μετά το σπίτι σου να είναι λίγα λεπτά με τα πόδια. Εξίσου καλό είναι να έχεις μεταφορικό μέσο. Εγώ το 1997 είχα πάει με μηχανή, ενώ το 1998 νοίκιασα αυτοκίνητο. Πιο καλό το αυτοκίνητο, κάνεις τη διαδρομή Πυθαγόρειο-Καρλόβασι για την πλάκα σου, ενώ με τη μηχανή είναι ολόκληρο ταξίδι. Αν αποφασίσετε να πάρετε μαζί σας το δικό σας, μην το κάνετε χωρίς να εξασφαλίσετε εισιτήριο επιστροφής! Να νοικιάσετε είναι καλύτερα (κατά προτίμηση τζιπ, για τα βουνά), αλλά είναι ακριβό. Σε περιόδους αιχμής, μπορεί να δυσκολευτείτε και να νοικιάσετε.
Τα αξιοθέατα της Σάμου. Από πού ν' αρχίσει κανείς και πού να τελειώσει! Ας ξεκινήσουμε από το Παλαιοντολογικό Μουσείο, στους Μυτηλινιούς. Το επισκέφθηκα και τις δυο φορές που πήγα στο νησί, και είναι καταπληκτικό. Πεντακάθαρο, με όμορφες αίθουσες, πολλά εκθέματα, βοηθητικές πληροφορίες και χάρτες, όμορφη μουσική, ό,τι και να πω είναι λίγο. Μου λένε ότι τα ξένα μουσεία είναι τρομερά στην οργάνωση, αλλά πολύ αμφιβάλλω αν έχουν το περιβάλλον της Σάμου. Αλλά αυτό, από τα καλύτερα στην Ελλάδα, είναι καταπληκτικό.
Προχωράμε στο Ποτάμι. Παρακαλώ όταν πάτε στη Σάμο να ακολουθήσετε μια μέρα το πρόγραμμα που σας προτείνω. Ξεκινήστε το μεσημέρι, αφού ξυπνήσετε και φάτε το πρωινό σας, από το Πυθαγόρειο και πάρτε το δρόμο για Μαραθόκαμπο. Αν θέλετε κάντε στάση στους Μαυραντζαίους για να δείτε τα κεραμικά. Θαυμάστε τη θέα στο Μαραθόκαμπο καθώς θα ανεβαίνετε το βουνό, και πηγαίνετε στο Καρλόβασι. Προχωρήστε μέχρι το Ποτάμι. Κλειδώστε όλα τα πράγματά σας στο αυτοκίνητο, μεταξύ αυτών τα λεφτά και τις φωτογραφικές μηχανές σας. Φροντίστε βέβαια να μην έχετε πολλά λεφτά, γιατί θα μείνουν δυο ώρες μες στο αυτοκίνητο. Οι φωτογραφικές μηχανές θα σας είναι άχρηστες, εκτός αν είναι αδιάβροχες. Μην ελπίζετε όμως στις αδιάβροχες μιας χρήσεως της Kodak, γιατί δεν θα καταφέρουν τίποτε, μια και το Ποτάμι δεν έχει πολύ φως, λόγω των δέντρων. Φορώντας λοιπόν το μαγιό σας (αν θέλετε και ρούχα, θα τα βγάλετε μετά), και με πετσέτες, χωρίς αντηλιακό και χωρίς γυαλιά ηλίου, προχωρήστε προς το ποτάμι.
Μετά από κάμποσο περπάτημα, και αφού διασχίσετε λίγες φορές το Ποτάμι, θα φτάσετε στο πρώτο πλάτωμα. Εδώ έχετε δύο επιλογές. Ή θα αφήσετε εδώ τα πράγματά σας και θα συνεχίσετε να ανεβαίνετε μέσα στο Ποτάμι, ή θα ακολουθήσετε το απότομο μονοπάτι αριστερά, πάνω στο βράχο, που θα σας ανεβάσει ψηλά και μετά θα σας κατεβάσει στο δεύτερο πλάτωμα. Σας συνιστώ τη δεύτερη λύση, γιατί αν ακολουθήσετε την πρώτη θα μείνετε μες στο νερό περισσότερη ώρα και μπορεί να αρχίσετε να κρυώνετε. Επιπλέον, η διαδρομή από το πρώτο στο δεύτερο πλάτωμα μέσα από το Ποτάμι έχει ένα μικρό καταρραχτάκι αρκετά δύσκολο να το ανέβεις, και οι κυρίες θα δυσκολευτούν αρκετά, εκτός αν έχουν γυμνασμένα μπράτσα. Από το δεύτερο πλάτωμα συνεχίστε ανάντη μέχρι το μεγάλο καταρράχτη. Απολαύστε το ντους σας! Αν θέλετε, ανεβείτε τον από το πλάι (υπάρχει σκοινί). Και μετά πάρτε το δρόμο της επιστροφής.
Ίσως να θέλετε να φοράτε λαστιχένια παπούτσια, απ' αυτά τα αδιάβροχα που συνηθίζονται και στη θάλασσα, για να μην ταλαιπωρείται το πόδι σας καθώς περπατάτε μες στο ποτάμι. Μπορείτε πάλι να δοκιμάσετε να βαδίζετε με λυγισμένα πόδια, ωσάν ταγκό, και δεν θα έχετε πρόβλημα.
Κάπου κοντά στον Πύργο υπάρχουν δυο χωριά διάσημα για τα κεραμικά. Είναι οι Μαυραντζαίοι και οι Κουμαραδαίοι. Νομίζω τα καλύτερα τα βρήκαμε στους Μαυραντζαίους. Μπαίνεις στο μαγαζί, ένα μικρό, τόσο δα, κι αρχίζεις να χαζεύεις τα δοχεία, τα κύπελλα, τα πιατάκια, τα λυχνάρια κι ένα σωρό άλλα πράγματα. Αφού τελειώσεις, αρχίζεις να τα κοιτάς δεύτερο γύρο, κι ανακαλύπτεις ένα σωρό που δεν είχες δει. Θέλεις μετά να αγοράσεις όλο το μαγαζί. Στο μέλλον θα βάλω εδώ και μια φωτογραφία με τα πράγματα που αγόρασα.
Να πούμε και λίγα πράγματα για τη θέα. Το νησί έχει μια από τις ψηλότερες κορυφές στο Αιγαίο, το Όρος Κερκετέας, που οι ντόπιοι λένε και Κέρκη. Λένε πως η θέα από την κορυφή του είναι μοναδική, ότι βλέπεις τα Δωδεκάνησα. Δεν έχω πάει, και φαίνεται πως δεν είναι πολύ συνηθισμένο. Λίγοι ντόπιοι το έχουν ανέβει, και λίγοι ξέρουν να σου δώσουν οδηγίες. Εγώ ανέβηκα στη δεύτερη κορυφή του νησιού, όπου έπαθα και την πλάκα μου. Δε λέω τίποτε γι' αυτή τη θέα. Πάντως είναι περιπετειούλα ν' ανέβεις κι εκεί. Πήγα χωρίς τζιπ, με απλό αυτοκίνητο, αλλά δεν θα το ξανάκανα. Τζιπ, οπωσδήποτε. Ή μηχανή εντούρο - δεν θυμάμαι αν χρειάζεται ζεστό ντύσιμο.
Αυτά για τη Σάμο. Λίγα μόνο απ' τα όσα έχει να δώσει, λίγες μόνο φωτογραφίες από τις πολλές που έχω, και που πολύ λίγα πράγματα λένε μπροστά στην πραγματικότητα.