---+ Προδιαγραφές για καφέ φίλτρου ---++ 1. Εισαγωγή Η μεγάλη σημασία του καφέ είναι γνωστή από τον Finkleman (1982). Για να μπορεί να εκπληρώνεται η υψηλή αποστολή του, είναι ανάγκη να υπάρχει η σχετική φροντίδα στην προμήθεια, την αποθήκευση, την προετοιμασία και το σερβίρισμα. Οι παρούσες προδιαγραφές αποσκοπούν στην εξασφάλιση της αναγκαίας ποιότητας και ποσότητας καφέ. ---++ 2. Ορισμοί ---+++ Ενδιαφερόμενοι: Το σύνολο των ατόμων που έχουν συμφωνήσει να τηρούν αυτές τις προδιαγραφές, να προμηθεύονται από κοινού προμήθειες και να παρασκευάζουν καφέ διαθέσιμο σε όλους. ---+++ Μέγιστη εβδομαδιαία κατανάλωση: Η μέγιστη ποσότητα σκόνης καφέ, ζάχαρης, γάλατος ή νερού που μπορεί να καταναλωθεί μέσα σε μία εβδομάδα από τους ενδιαφερόμενους και τους επισκέπτες των ενδιαφερόμενων. ---++ 3. Τα υλικά
  1. Τα υλικά που απαιτούνται για την παρασκευή και κατανάλωση του καφέ φίλτρου είναι ο καφές σε σκόνη, το νερό, το γάλα, η ζάχαρη και τα φίλτρα.
  2. Ο καφές που χρησιμοποιείται πρέπει να είναι καλής ποιότητας. Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα καφέ που να τους αρέσει.
  3. Για νερό μπορεί να χρησιμοποιείται της βρύσης, αν είναι πόσιμο, ή οποιοδήποτε εμφιαλωμένο.
  4. Για γάλα θα χρησιμοποιείται εβαπορέ ή μακράς διαρκείας, εκτός αν μπορεί να εξασφαλιστεί η συχνή προμήθεια φρέσκου γάλακτος. Οι παρούσες προδιαγραφές δεν προβλέπουν τόσο συχνή προμήθεια αναλωσίμων, επομένως για φρέσκο γάλα θα πρέπει να συνταχθούν επιπλέον σχετικές προδιαγραφές.
  5. Η ζάχαρη θα είναι απλή λευκή είτε σε κόκκους είτε σε κύβους.
  6. Τα φίλτρα πρέπει να είναι καλής ποιότητας. Συνιστάται, για λόγους καθαρά αισθητικούς, να είναι σε χάρτινη συσκευασία και όχι στη χυδαία πλαστική.
---++ 4. Προμήθεια και φύλαξη των υλικών
  1. Για να εξασφαλίζεται η ύπαρξη υλικών θα ορίζεται αρμόδιος ειδικά εκπαιδευμένος για την προμήθειά τους. Ο αρμόδιος μπορεί να είναι ενδιαφερόμενος ή να έχει αναλάβει την προμήθεια των υλικών για λογαριασμό των ενδιαφερόμενων. Εκπαιδευμένο νοείται το προσωπικό που είναι σε θέση να κατανοήσει και να εφαρμόσει σωστά τις παρούσες προδιαγραφές.
  2. Την πρώτη εργάσιμη μέρα κάθε εβδομάδας ο αρμόδιος θα καταγράφει την ποσότητα υλικών που υπάρχει διαθέσιμη σε κλειστές συσκευασίες.
  3. Μετά την καταγραφή, τη ίδια μέρα ή την επομένη, ο αρμόδιος θα αγοράζει από όλα τα υλικά ποσότητα τέτοια ώστε η ποσότητα που περιέχεται στις κλειστές συσκευασίες που βρέθηκαν κατά την καταγραφή συν την ποσότητα που θα αγοραστεί να ξεπερνούν την εβδομαδιαία κατανάλωση κατά τουλάχιστον 50%.
  4. Ο αρμόδιος οφείλει να γνωρίζει την εβδομαδιαία κατανάλωση σε κάθε υλικό, είτε από εμπειρία είτε από την εκπαίδευσή του. Επίσης, οφείλει να καταγράφει το τι αγοράζει κάθε εβδομάδα, να παρακολουθεί την κατανάλωση και να αναπροσαρμόζει, αν αυτό χρειάζεται, τη θεωρούμενη εβδομαδιαία κατανάλωση.
  5. Αν δεν διατίθεται κονδύλιο από την επιχείρηση, τότε ο αρμόδιος θα συγκεντρώνει από τους ενδιαφερόμενους τα απαιτούμενα χρήματα πριν την αγορά. Συγκεκριμένα, μετά την καταγραφή, γνωρίζοντας το τι πρέπει να αγοραστεί και με γνώση κατά προσέγγιση των τιμών των προϊόντων, θα διαιρεί το εκτιμώμενο συνολικό ποσό δια τον αριθμό των ενδιαφερόμενων, θα το στρογγυλεύει προς τα πάνω, και θα τους επισκέπτεται για να συλλέξει τα χρήματα.
  6. Σε περίπτωση που υπάρχει πλεόνασμα χρημάτων, αυτό θα κρατείται από τον αρμόδιο και θα χρησιμοποιείται την επόμενη εβδομάδα.
  7. Σε περίπτωση που κάποιος ενδιαφερόμενος είναι απών ή κωλύεται να πληρώσει, ο αρμόδιος θα παίρνει χρήματα μόνο από τους υπόλοιπους και θα φροντίζει την επόμενη εβδομάδα να ισοσταθμίσει τη διαφορά.
  8. Ο αρμόδιος θα καταγράφει πόσα χρήματα έχει πληρώσει ο καθένας και θα κοινοποιεί κάθε μήνα τον ισολογισμό εσόδων και εξόδων, μαζί με τις αποδείξεις των αγορών.
  9. Ο αρμόδιος θα είναι υπεύθυνος για τη φύλαξη των κλειστών συσκευασιών.
  10. Μετά το άνοιγμα της συσκευασίας, η σκόνη καφέ θα τοποθετείται σε αεροστεγές δοχείο και θα φυλάσσεται στο ψυγείο. Γι' αυτό δεν είναι υπεύθυνος ο αρμόδιος προμηθειών, αλλά εκείνος που άνοιξε τη συσκευασία για να παρασκευάσει τον καφέ (την οποία συσκευασία έχει προφανώς λάβει από τον αρμόδιο).
  11. Ο αρμόδιος θα έχει πλήρως ενημερωμένο αντικαταστάτη για τις περιπτώσεις απουσίας ή κωλύματος.
  12. Αν κάποιος ενδιαφερόμενος χρειάζεται και άλλα υλικά εκτός των εδώ προδιαγραφόμενων (π.χ. ζαχαρίνη, μαύρη ζάχαρη, σαντιγύ), θα πρέπει να τα αγοράζει μόνος του ή να κάνει ειδική συνεννόηση με τον αρμόδιο, προκειμένου να τα αγοράζει ο αρμόδιος, με έξοδα του ενδιαφερόμενου.
---++ 5. Παρασκευή του καφέ
  1. Ο καφές θα παρασκευάζεται μόνο από εκπαιδευμένο προσωπικό. Εκπαιδευμένο νοείται το προσωπικό που μπορεί να κατανοήσει και να εφαρμόσει σωστά αυτές τις προδιαγραφές. Ο καφές δεν χρειάζεται να παρασκευάζεται από το ίδιο άτομο κάθε φορά. Ο εκάστοτε παρασκευαστής μπορεί να είναι ενδιαφερόμενος ή να παρασκευάζει τον καφέ για λογαριασμό των ενδιαφερόμενων.
  2. Πριν την παρασκευή του καφέ ο παρασκευαστής θα κάνει εκτίμηση της αναγκαίας ποσότητας προς παρασκευή. Σε περίπτωση που γνωρίζει από προηγούμενη εμπειρία πόσος καφές πρόκειται να καταναλωθεί, θα παρασκευάζει την ποσότητα καφέ που υπαγορεύει η εμπειρία του. Σε περίπτωση που δεν γνωρίζει ή δεν είναι βέβαιος, θα εκτιμά (ρωτώντας ή παρατηρώντας) το πλήθος των ατόμων που θα πιουν καφέ, και θα παρασκευάζει περίπου 200 ml ανά άτομο.
  3. Η καφετιέρα πρέπει να είναι καθαρή. Πιο συγκεκριμένα, το δοχείο του καφέ πρέπει να έχει ξεπλυθεί και να μην έχει ίχνη από καφέ, ενώ πρέπει να πλένεται άπαξ ημερησίως (εφόσον χρησιμοποιείται). Το δοχείο του νερού πρέπει να μην περιέχει ξένα σώματα. Τέλος, ο υποδοχέας του φίλτρου δεν πρέπει να έχει υπολείμματα καφέ.
  4. Η ποσότητα της σκόνης καφέ σε γεμάτα, στρογγυλεμμένα κουταλάκια του γλυκού ισούται με την ποσότητα καφέ διαιρεμένη δια 100 ml, ή με την αρχική ποσότητα νερού διαιρεμένη δια 105 ml. Η αρχική ποσότητα νερού είναι κατά 5% περίπου περισσότερη από την ποσότητα καφέ που θα προκύψει, γιατί ένα μέρος του νερού εξαερώνεται και ένα μέρος κατακρατείται από τον καφέ και το φίλτρο. Τα κουταλάκια του γλυκού δεν είναι όλα ίδια, ούτε είναι ο όρος _γεμάτο στρογγυλεμμένο κουταλάκι_ ορισμένος μονοσήμαντα. Το πόσο ακριβώς θα γεμιστεί το κουταλάκι είναι θέμα εκπαίδευσης και εμπειρίας. Ένα μέτριο κουταλάκι θα πρέπει να είναι καλά στρογγυλεμμένο χωρίς η σκόνη να στέκεται κατακόρυφα σχηματίζοντας στήλη. Ένα μικρότερο κουταλάκι πρέπει να υπερφορτώνεται. Στην αγορά υπάρχουν ειδικά μετρητικά κουταλάκια με τα οποία μπορεί η ποσότητα καφέ να μετρηθεί με ευκολία και ακρίβεια (συνήθως αυτά δίδονται μαζί με τις καφετιέρες). Εντούτοις, η χρήση τους δεν συνιστάται γιατί προϋποθέτει τη διαθεσιμότητά τους. Κάποτε ο παρασκευαστής καφέ θα βρεθεί στην ανάγκη να παρασκευάσει καφέ χωρίς να έχει τέτοιο κουταλάκι στη διάθεσή του, πράγμα που θα τον προβληματίσει. Αν αντίθετα, έχει συνηθίσει το απλό κουταλάκι του γλυκού, δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει πρόβλημα, ακόμα κι αν το κουταλάκι που έχει στη διάθεσή του διαφέρει ελαφρώς, στο σχήμα ή στο μέγεθος, από τα κουταλάκια που έχει συνηθίσει.
  5. Ο παρασκευαστής θα τοποθετεί στο δοχείο του νερού την απαιτούμενη ποσότητα, συμβουλευόμενος το σταθμήμετρο του δοχείου. Αν το σταθμήμετρο του δοχείου δεν μετράει σε ml αλλά σε άλλη μονάδα, ο παρασκευαστής θα πρέπει να γνωρίζει την αντιστοιχία. Αν δεν μπορεί να την πληροφορηθεί από αλλού, θα πρέπει να την υπολογίσει με τη βοήθεια ογκομετρικού δοχείου.
  6. Ο παρασκευαστής θα τοποθετεί στον υποδοχέα του φίλτρου ένα καινούργιο, στεγνό φίλτρο. Μερικοί κατασκευαστές φίλτρων συνιστούν να βρέχεται το φίλτρο. Δεν ξέρουμε ποια είναι η χρησιμότητα του βρεξίματος. Εικάζεται ότι μπορεί να θεωρούν ότι το βρεγμένο στέκεται καλύτερα. Η εμπειρία έχει δείξει όμως ότι το στεγνό φίλτρο στέκεται καλύτερα. Ενίοτε βρισκόμαστε, λόγω λάθους, με φίλτρο 1x2 ενώ η καφετιέρα είναι σχεδιασμένη για 1x4. Σ' αυτές τις περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί ότι το λανθασμένου μεγέθους φίλτρο έχει περισσότερες πιθανότητες να συμπεριφερθεί καλά αν τοποθετηθεί στεγνό.
  7. Ο παρασκευαστής θα τοποθετεί την απαιτούμενη ποσότητα καφέ μέσα στο φίλτρο και θα ανάβει την καφετιέρα.
  8. Σε καφετιέρες όπου ο καφές κρατιέται ζεστός επειδή η καφετιέρα τον ζεσταίνει με ματάκι ή άλλη παρόμοια πηγή θερμότητας, ο καφές θα πρέπει να καταναλώνεται μέσα σε δύο ώρες από την παρασκευή του, και κατά προτίμηση μέσα σε μία ώρα. Μετά την πάροδο δύο ωρών η καφετιέρα θα σβήνεται και ο καφές που τυχόν έχει περισσέψει θα πετιέται. Δεν χρειάζεται βέβαια χρονόμετρο. Ακόμα και ο πότης καφέ με μικρή εμπειρία θα καταλάβει αμέσως, από την οσμή του καφέ, αν έχει μπαγιατέψει ή όχι. Ορισμένες καφιετιέρες χρησιμοποιούν τον καφέ ζεστό όχι παρέχοντας θερμότητα αλλά γιατί το δοχείο του καφέ είναι θερμομονωτικό. Σ' αυτές ο καφές δεν μπαγιατεύει, αλλά βέβαια κρυώνει. Μπορεί λοιπόν να καταναλωθεί και μετά την πάροδο του διώρου αν δεν έχει κρυώσει πολύ.
  9. Ο παρασκευαστής θα ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους για την ύπαρξη καφέ που μόλις ετοιμάστηκε ή που σε λίγο θα είναι έτοιμος.
---++ 6. Σερβίρισμα
  1. Το φλυτζάνι ή η κούπα θα γεμίζεται μέχρι τη μέση περίπου, και προαιρετικά θα προστίθεται ζάχαρη και γάλα. Αν πρόκειται να προστεθεί μεγάλη ποσότητα γάλατος, τότε θα χρησιμοποιείται μικρότερη ποσότητα καφέ, ώστε η συνολική ποσότητα υγρού στο φλυτζάνι ή την κούπα να το γεμίζει περίπου μέχρι τη μέση.
  2. Οι ενδιαφερόμενοι είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν καλά τις παρούσες προδιαγραφές σερβιρίσματος, ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν καλά τους τυχόν επισκέπτες τους ή και τους άλλους ενδιαφερόμενους, σε περίπτωση που τους σερβίρουν.
  3. Όταν κάποιος σερβίρει καφέ για κάποιον άλλο και γνωρίζει επακριβώς την ποσότητα ζάχαρης και γάλατος που ο σερβιρόμενος επιθυμεί, τότε θα ετοιμάζει το φλυτζάνι ή την κούπα με τον καφέ και θα το σερβίρει. Σε περίπτωση που πρόκειται για κούπα, θα τη σερβίρει χωρίς κανένα άλλο παρελκόμενο. Αν είναι φλυτζάνι, θα σερβίρεται πάνω στο πιατάκι του, χωρίς άλλο παρελκόμενο.
  4. Όταν κάποιος σερβίρει καφέ για κάποιον άλλο και δεν γνωρίζει επακριβώς την ποσότητα ζάχαρης και γάλατος που ο σερβιρόμενος επιθυμεί, ή δεν είναι βέβαιος ότι κατανόησε καλά τις σχετικές οδηγίες του σερβιρόμενου, τότε θα ρίχνει μόνο καφέ μέσα στο φλυτζάνι ή την κούπα, και θα σερβίρει το φλυτζάνι (με το πιατάκι του) ή την κούπα πάνω σε δίσκο, μαζί με ζάχαρη, γάλα, κουταλάκι και χαρτοπετσέτα. Η χαρτοπετσέτα χρειάζεται για να αφήσει πάνω της ο σερβιρόμενος το υγρό κουταλάκι μετά το ανακάτεμα. Σε περιπτώσεις που θέλουμε να περιποιηθούμε ιδιαίτερα το σερβιρόμενο, βάζουμε δύο κουταλάκια (ένα για να ρίξει τη ζάχαρη και ένα για να ανακατέψει), καθώς και ένα σοκολατάκι.
  5. Όταν κάποιος σερβίρει καφέ για πολλούς, τότε ρίχνει μόνο καφέ στα φλυτζάνια ή τις κούπες, και τα σερβίρει πάνω σε δίσκο μαζί με ζάχαρη, γάλα, κουταλάκι και χαρτοπετσέτες. Σε περίπτωση που όλα αυτά δεν χωρούν πάνω στο δίσκο, θα πρέπει να τα σερβίρει πραγματοποιώντας περισσότερες από μία διαδρομές. Σε περιπτώσεις που θέλουμε να περιποιηθούμε ιδιαίτερα τους σερβιρόμενους, αντί για ένα κουταλάκι που θα χρησιμοποιήσουν όλοι χρησιμοποιούμε ένα κουταλάκι για τον καθένα τους (για το ανακάτεμα) συν ένα για τη ζάχαρη, δηλαδή τα κουταλάκια πρέπει να είναι συνολικά κατά ένα περισσότερα από τους σερβιρόμενους. Επίσης, βάζουμε και ένα σοκολατάκι στον καθένα.
  6. Όταν κάποιος σερβίρει καφέ σε άλλους, πρέπει να δίνει ιδιαίτερη προσοχή να μην τους σερβίρει μπαγιάτικο καφέ. Σε περίπτωση που δεν γνωρίζει πότε έγινε ο καφές και δεν μπορεί να καταλάβει από την οσμή, θα πρέπει να δοκιμάσει. Αν δεν είναι σίγουρος, θα πρέπει να ρωτήσει κάποιον που να ξέρει.
---++ Αναφορές Ken Finkleman, Airplane II: The Sequel, Paramount Pictures, 1982.